Τρίτη

ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Πρωτοπρ. Θεοδώρου Ζήση, Καθηγητή Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Η ανατροφή των παιδιών τότε και τώρα. Οι τρεις έρωτες

Για να πεισθούμε όμως για την επικαιρότητα των παιδαγωγικών ιδεών του χρυσοστομικού αυτού έργου είναι ανάγκη να δούμε για λίγο την πνευματική ατμόσφαιρα της τότε εποχής, την πνευματική ατμόσφαιρα της Αντιοχείας την οποίαν έχει υπ' όψει του ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος. Να δούμε δηλαδή με ποια μορφωτικά ιδανι­κά εφοδίαζε τότε τους νέους της η Αντιόχεια. Αν ο εφοδιασμός αυτός είναι παρόμοιος προς αυτόν που εμείς σήμερα δίνουμε στους νέους μας, τότε η κριτική που κάνει ο ιερός πατήρ είναι κριτική και για τη δική μας εποχή, και για το δικό μας παιδαγωγικό έργο και ως διδα­σκάλων και ως γονέων. Τα στοιχεία για τη γνώση αυτής της ατμόσφαι­ρας θα τα αντλήσουμε και από το έργο που παρουσιάζουμε και από άλλα έργα του συγγραφέως.

Η αδιαφορία για την πνευματική συγκρότηση των νέων, για την ηθική τους ολοκλήρωση, ήταν το πρώτο γνώρισμα της στάσεως των γονέων. Τα σχέδιά τους για το μέλλον των παιδιών αποκλειστικά και μόνον περιορίζονταν στο να επιτύχουν επαγγελματικά στη ζωή, στο να ευημερήσουν. Πρακτικοί, υλόφρονες και ατομικιστικοί είναι οι στόχοι. Στα πλαίσια αυτών των στόχων οι γονείς εφρόντιζαν να εξασφαλίσουν όλες τις υλικές ανέσεις για τα παιδιά τους, δεν ελογάριαζαν δε έξοδα και κόπους και θυσίες για να βρουν τα κατάλληλα σχολεία, τους καλυτέρους διδασκάλους, ώστε να αποκτήσουν τα παι­διά τα εφόδια εκείνα που θα τα βοηθούσαν στην κοσμική ζωή και καρριέρα τους. Η μανία για την απόκτηση και απόλαυση υλικών α­γαθών ήταν το ισχυρότερο κίνητρο της φροντίδος για τα παιδιά. Αντιμετωπίζονταν οι νέοι μονομερώς σαν να ήσαν σωματικά μόνον όντα, σαν να μην είχαν ψυχή που ήθελε και αυτή τη φροντίδα της. Μέσα σ' αυτήν την ατμόσφαιρα λοιπόν της μανίας για πλούτη και για κο­σμική δόξα ανέπνεαν και εμεγάλωναν τα παιδιά.

Όταν, λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ακούσει κανείς τους γονείς να συμβουλεύουν τα παιδιά να μάθουν γράμματα, η επιχει­ρηματολογία τους είναι η έξης: Ο τάδε, ενώ καταγόταν από πτωχή και άσημη οικογένεια, με τα γράμματα που έμαθε κατάφερε να γί­νει μέγας και τρανός, να πάρει σπουδαίες θέσεις, να γίνει πλούσιος, να νυμφευθεί με πλούσια γυναίκα, να κτίσει ωραίο σπίτι. Άλλος πά­λι με τις γλώσσες που έμαθε πήρε σπουδαία θέση στα ανάκτορα και ρυθμίζει αυτός όλες τις υποθέσεις. Οι περισσότεροι προβάλλουν σαν παραδείγματα τους επιτυχημένους στη ζωή, "τους επί γης ευδοκί­μους». Στις εύπλαστες έτσι και δεκτικές ψυχές των νέων οι ίδιοι οι γονείς εισάγουν δύο μεγάλα κακά, δύο τυραννικούς έρωτες, τον έρω­τα των χρημάτων, του πλούτου, και τον έρωτα της κοσμικής δόξας, της κοινωνικής ανόδου, θα λέγαμε σήμερα. Διαστρέφονται έτσι οι νέ­οι και γίνονται υλόφρονες και ματαιόδοξοι. Η διαστροφή των νέων σ' αυτό οφείλεται αποκλειστικά, παρατηρεί ο μέγας παιδαγωγός, στη μανία για τα βιωτικά αγαθά· "Ουδαμόθεν την διαστροφήν γίνεσθαι των παίδων, αλλ' εκ της περί τα βιωτικά μανίας".

Όλοι οι γονείς εφρόντιζαν, λέγει, να εξασφαλίσουν πλούτη, και ενδυμασία, και υπηρέτες, και οικόπεδα. Το μόνο για το οποίο δεν ε­φρόντιζαν ήταν η ψυχική καλλιέργεια, το να γίνει ο νέος ενάρετος και ευσεβής. Αντιθέτως μάλιστα τις αρετές τις θεωρούσαν ελαττώματα και αδυναμίες. Επικρατούσε μία πλήρης αντιστροφή των αξιών. Οι κακίες επήραν τα ονόματα των αρετών και οι αρετές τα ονόματα των κακιών. Ο έρωτας της δόξης ονομαζόταν μεγαλοψυχία, του πλουτισμού ελευθερία, η αυθάδεια ονομαζόταν παρρησία, η αδικία ανδρεία. Αντίθετα η σωφροσύνη εθεωρείτο χωριατιά, η επιείκεια δειλία, η δικαιοσύνη ανανδρία, η ανεξικακία ασθένεια και η ταπείνω­ση δουλοπρέπεια.

Μέσα σ' αυτήν την πνευματική σύγχυση τίποτε το σαφές και σταθερό δεν υπήρχε. Ούτε δικαστήρια, ούτε νόμοι, ούτε σχολεία ημπορούσαν να βοηθήσουν. Τους δικαστές τους διέφθειραν οι πλούσι­οι με τα χρήματα, οι δε διδάσκαλοι ενδιαφέρονταν μόνο για την α­μοιβή τους· "Ουδέν όφελος δικαστηρίων, ουδέ νόμων, ουδέ παιδα­γωγών, ου πατέρων, ουκ ακολούθων, ου διδασκάλων· τους μεν γαρ ίσχυσαν διαφθείραι χρήμασιν, οι δ' όπως αυτοίς μισθός γένοιτο ορώσι". Όσοι ανησυχούσαν γι' αυτήν την κατάσταση ή παρεπλανώντο με καθησυχαστικά κηρύγματα ή δεν μιλούσαν, επειδή εφοβούντο την δύναμη των ακολάστων.

Η ηθική ασυδοσία και οι κοινωνικές αναταραχές οφείλονται κα­τά τον Άγιο Χρυσόστομο στην εσφαλμένη φροντίδα για τα παιδιά, στην παραμέληση της ψυχικής τους καλλιέργειας· «Τούτό εστι, ο την οικουμένην ανατρέπει πάσαν, ότι των οικείων αμελούμεν παί­δων, και των μεν κτημάτων αυτών επιμελούμεθα, της δε ψυχής αυτών καταφρονούμεν». Δεν διστάζει γι' αυτό να ονομάσει εγκληματική αυτή την αδιαφορία των γονέων για την καλλιέργεια της αρετής και της ψυχής των παιδιών· είναι παιδοκτόνοι, φονείς των παιδιών τους, όσοι τα εφοδιάζουν με τυραννικά πάθη, με κακίες που σκοτώνουν και τυραννούν καθημερινώς την ψυχή τους.

Η κοινωνία δεν πάσχει από έλλειψη επιτηδείων επιχειρηματιών, από έλλειψη εγγραμμάτων και σπουδασμένων, πάσχει από έλλειψη εναρέτων ανθρώπων. Πάσχει, γιατί έχει κατακλυσθή από τους επιτηδείους, οι οποίοι προκειμένου να αυξήσουν τα πλούτη και να σιγουρέψουν την καλοπέρασή τους, είναι αδίστακτοι. Πάσχει, γιατί οι αρχομανείς στην προσπάθειά τους να ανέλθουν αναστατώ­νουν το παν. Πάσχει, γιατί η απόκτηση πολυτελών οικιών και ανέ­σεων έχει γίνει ο μοναδικός στόχος. Εις αυτό οφείλεται η κοινωνι­κή κακοδαιμονία, αυτοί καταστρέφουν την αρμονική κοινωνική συμ­βίωση και όχι όσοι ζουν με αρετή και αγιότητα· «Τούτό γαρ εστι, τούτο όπερ πάντα απολώλεκεν, ότι πράγμα ούτως αναγκαίον, και την ημετέραν συνέχον ζωήν, περιττόν είναι και πάρεργον δοκεί». Και το αναγκαίο και συνεκτικό αυτό της κοινωνίας πράγμα είναι η αρε­τή, η ψυχική καλλιέργεια.

Κοντά σ' αυτά τα δύο πάθη και ένα άλλο εξ ίσου τυραννικό και επικίνδυνο, ή μάλλον περισσότερο επικίνδυνο για την εύφλεκτη νεό­τητα, κυριαρχούσε στο κλίμα της αγωγής των νέων. Ο πανσεξουαλισμός, όπως θα λέγαμε σήμερα, η διέγερση δηλαδή και η ικανοποίη­ση της σαρκικής επιθυμίας, ο έρωτας της σάρκας. Διστάζει ο ιερός πατήρ να αναφερθεί στο θέμα αυτό, σ' αυτόν τον τόσο ιερό χώρο των ανθρωπίνων σχέσεων, που είχε καταντήσει ο πιο βρωμερός χώρος, τόσο βρωμερός, ώστε να είναι της μόδας και να μη προκαλούν αντίδρα­ση ακόμη και οι σαρκικές σχέσεις μεταξύ προσώπων του ιδίου φύ­λου. Ξεπερνάει όμως τους δισταγμούς και την εντροπή του, για να ελέγξει και να καυτηριάσει την αδιαφορία όλων των υπευθύνων φορέ­ων της αγωγής, μπροστά σ' αυτή την ανατροπή όχι μόνον των ηθικών αλλά και των φυσικών νόμων. Απορεί δε και ο ίδιος, μαζύ με την έκφραση της απορίας πολλών άλλων, πώς ο Θεός μακροθυμεί τόσο πολύ και ανέχεται αυτήν την αποκτήνωση του ανθρώπου, και δεν στέλνει φωτιά για να κάψει την πόλη της Αντιοχείας, όπως άλλο­τε τα Σόδομα και τα Γόμορα.

Μεγάλη ευθύνη για τον ηθικό εκτραχηλισμό αποδίδει στο θέα­τρο, το θεματολόγιο του οποίου κυρίως εκαλύπτετο από υποθέσεις πορνειών και μοιχειών, από υποθέσεις πορνό· «Και γαρ και μοιχείαι και γάμων εκεί κλοπαί και γυναίκες εκεί πορνευόμεναι, άνδρες ηταιρηκότες, νέοι μαλακιζόμενοι, πάντα παρανομίας μεστά, πάντα τερατωδίας, πάντα αισχύνης», παρατηρεί επί λέξει.

Οι τρεις λοιπόν έρωτες, των χρημάτων, της δόξας, και της σάρ­κας κυριαρχούσαν στον πνευματικό χώρο της εποχής του Χρυσοστό­μου και καθόριζαν και τις αρχές προς τις οποίες ήταν προσανατολισμέ­νη η αγωγή των νέων. Τα στοιχεία αυτά κρίνει στην πραγματεία του «Περί κενοδοξίας και ανατροφής των τέκνων», όπου δίνει κατευθύν­σεις για την ορθή πορεία της αγωγής.
Το κοινωνικό περιβάλλον. Η ματαιοδοξία
Στο πρώτο τμήμα της πραγματείας, το περί κενοδοξίας, δείχνει ότι η αγωγή των νέων επηρεάζεται αποφασιστικά από την επικρα­τούσα πράξη ζωής, από τον τρόπο ζωής και σκέψεως των μελών της ομάδος, μέσα στην οποίαν αναπτύσσεται ο νέος. Στο κλίμα της ζωής αυτής της ομάδος αναπνέει και αναπτύσσεται ο νέος, και αναποτρέπτως η ηθική του ποιότητα, η πνευματική του οντότητα, προσδιορίζον­ται απ' αυτό το κλίμα. Την νοσηρότητα του κλίματος αυτού εντοπί­ζει ο Χρυσόστομος στην κενοδοξία, στη ματαιοδοξία δηλαδή, στην εσφαλμένη αντίληψη περί αξιοπρέπειας και στη συνδεδεμένη με αυ­τή τάση για επίδειξη πλούτου, ενδυμάτων, σπιτιών, επιπλώσεων.

Αναφέρεται κατ' αρχήν στη συνήθεια που είχε επικρατήσει μετα­ξύ των πλουσίων να κάμνουν επίδειξη των οικονομικών τους δυνατοτή­των, χρηματοδοτώντας θεατρικές παραστάσεις ή οργανώνοντας αγώ­νες ιπποδρόμου. Κίνητρο γι' αυτά ήταν τα χειροκροτήματα, οι επευφη­μίες του λαού, η δόξα. Ο ανταγωνισμός αυτός στην επίδειξη οικονομι­κής δυνάμεως είχε φθάσει σε τέτοιο σημείο, ώστε μερικοί μόνο και μόνο για να μη δυσφημισθούν, έφθαναν στην πτώχευση και στην αθλιότητα, σκορπώντας τα χρήματά τους αλόγιστα σ' αυτές τις εκ­δηλώσεις, τη στιγμή που υπήρχε πλήθος ανθρώπων που πέθαιναν από την πείνα.

Η τάση όμως αυτή για επίδειξη δεν ήταν γνώρισμα ολίγων πλου­σίων μόνον· είχε καταλάβει όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Ακό­μη και οι φτωχοί εφρόντιζαν να αγοράζουν τα καλύτερα ενδύματα, τα καλύτερα έπιπλα και σκεύη, για να επιδεικνύονται. Ακόμη και υπηρεσία εις το σπίτι προσελάμβαναν, γιατί ενόμιζαν ότι η αυτοεξυ­πηρέτηση εμείωνε την κοινωνική τους υπόσταση.

Πολλοί, ενώ πεινούσαν, δεν εφρόντιζαν για τη διατροφή τους παρά για την κοινωνική τους αξιοπρέπεια, για να δείξουν ότι είναι κάτι, ότι είναι καλοστεκούμενοι. Ο ιδανικός κοινωνικός τύπος, ο ε­πιτυχημένος, ο αξιοθαύμαστος δεν ήταν ο ενάρετος άνθρωπος, ο συνε­τός, ο πνευματικά καλλιεργημένος, αλλά ο πλούσιος, ο βολεμένος οικονομικά.

Αγανακτεί για την κατάσταση αυτή ο Χρυσόστομος· όλα αυτά, λέγει, είναι εξωτερικά και δεν έχουν καμμία σχέση με τον εσωτερι­κό άνθρωπο, δεν χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο. Ο ιδανικός άνθρω­πος κρίνεται από την αρετή του. Η αρετή δίνει αξιοπρέπεια, τιμή και δόξα· «τούτο ευσχημοσύνη, τούτο δόξα, τούτο τιμή». Και στο σημείο αυτό, συνδέοντας έτσι την κενοδοξία με την ανατροφή των παιδιών, παρατηρεί ότι αιτία όλων των κακών είναι ότι τα παιδιά μεγαλώνουν μέσα στο νοσηρό αυτό κλίμα και επηρεάζονται απ' αυτό.

Μόλις γεννηθεί το παιδί οι γονείς κάνουν το παν, όχι για να βρουν τον κατάλληλο τρόπο της διαπαιδαγώγησής του, αλλά για να το καλλωπίσουν, να το ντύσουν, και να του αγοράσουν χρυσαφικά. Δεν φροντίζουν να βγάλουν από την ψυχή του παιδιού αυτή τη μα­νία, αλλά οι ίδιοι από την αρχή εισάγουν τον έρωτα των χρημάτων και τη φροντίδα για ανώφελα πράγματα. Και είναι η παιδική ηλι­κία, η πρώτη ηλικία, το πιο πρόσφορο έδαφος για να φυτεύσει κανείς είτε την αρετή είτε την κακία. Γι' αυτό είναι ανυπολόγιστη η ευ­θύνη των γονέων, όταν αμελούν για την ορθή και έγκαιρη διαπαιδαγώγη­ση των παιδιών τους.
Το έγκαιρο της αγωγής
Οι ψυχές των παιδιών, λέγει, είναι μαλακές και τρυφερές· όταν εντυπωθούν επάνω τους τα καλά διδάγματα από την αρχή, κανείς δεν ημπορεί να τα εξαλείψει, όταν στη συνέχεια γίνουν σκληρές σαν σφραγίδα, όπως συμβαίνει με το κερί. Το μαλακό πράγμα παίρνει οποιοδήποτε σχήμα, γιατί δεν έχει αποκτήσει ακόμη σταθερή δική του μορφή. Μοιάζουν ακόμη οι ψυχές των παιδιών με πίνακες ζω­γραφικής ή με αγάλματα. Χρειάζεται πολλή προσοχή εκ μέρους των ζωγράφων και πολλή επιμέλεια για να φιλοτεχνήσουν ένα πίνακα ωραίο. Οι γλύπτες πάλι με πολλή υπομονή αφαιρούν τα περιττά και προσθέτουν ό,τι πρέπει, για να παρουσιάσουν το έργο που επιθυμούν. Δεν υπάρχει θαυμασιότερο υλικό για φιλοτέχνηση από τις παιδικές ψυχές, αρκεί αυτό να γίνει εγκαίρως. Κατασκευάζουν οι γονείς έμψυ­χες εικόνες του Θεού, ζωντανά αγάλματα.

Στη συνέχεια παρομοιάζει την ψυχή του παιδιού σαν μια πόλη καινούργια, και τον γονέα σαν τον βασιλέα αυτής της πόλεως, που αποστολή του είναι να θέσει νόμους και να οργανώσει αυτήν την πο­λιτεία, ώστε να μη καταστραφεί από τη δράση των κακοποιών και αναρχικών στοιχείων. Ποικίλες τάσεις και κλίσεις και δυνάμεις, αγαθές και κακές, αγωνίζονται να αποκτήσουν ερείσματα και να εμπεδώσουν την κυριαρχία τους μέσα στην ψυχή του παιδιού. Στην καινούργια αυτή πόλη οι γονείς είναι εκείνοι που θα βάλουν τους νό­μους· και είναι εύκολο το έργο αυτό στην παιδική ηλικία, διότι άπει­ρα και ευπειθή όπως είναι τα παιδιά συμμορφώνονται εύκολα. Όταν μεγαλώσουν, είναι δύσκολο πολύ το έργο αυτό της οικοδομής, του κτισίματος του ψυχικού τους κόσμου.

Η επιλογή του μορφωτικού υλικού. Αυστηρότητα

Για να επιτύχει η οργάνωση της ψυχής του παιδιού, πρέπει ιδι­αιτέρως να ελέγχεται τι μπαίνει μέσα εις αυτήν, τι μορφωτικό υλικό προσφέρεται. Η επιλογή λοιπόν του μορφωτικού υλικού έχει αποφασιστική σημασία. Εποπτικώς τον έλεγχο αυτό τον παρουσιά­ζει ο Χρυσόστομος ως εξής. Της ψυχικής πολιτείας του παιδιού τεί­χος είναι το σώμα, πύλες δε οι πέντε αισθήσεις. Από τις αισθήσεις εισέρχονται όλες οι εντυπώσεις και οι ερεθισμοί από τον εξωτερικό κόσμο. Αν ανεξέλεγκτα αφήσουμε από τις πύλες αυτές να περνούν όλες οι εντυπώσεις, η πόλη οπωσδήποτε θα αλωθεί και θα καταστραφεί, διότι η δύναμη αντιδράσεως του παιδιού δεν είναι μεγάλη.

Στη συνέχεια με το να καθορίζει πώς θα ελέγχουμε κάθε αίσθη­ση ξεχωριστά, τί πρέπει να βλέπει το παιδί, να ακούει, να λέει, να γεύεται και να εγγίζει, καλύπτει το υπόλοιπο τμήμα της πραγματείας. Και επειδή η παρουσίαση όλων αυτών των συστάσεων είναι εκτενής, θα αναφέρουμε μερικές μόνον.

Η αυστηρότητα είναι ουσιώδης παράγων επιτυχίας του παιδα­γωγικού έργου. Αυστηρότητα όμως μετρημένη και συνεπής, η οποία ούτε σε μόνιμη βαναυσότητα καταλήγει ούτε όμως αφήνει την εντύπω­ση ότι είναι πλαστή. Ο συνεχής ξυλοδαρμός π.χ. δεν είναι ορθός τρό­πος επιβολής ποινών· συνηθίζει το παιδί το ξύλο και δεν συνετίζε­ται. Η απειλή για επιβολή τιμωρίας, η οποία κάπου-κάπου θα επιβάλ­λεται, ώστε να φοβάται το παιδί την τιμωρία και να μη νομίσει ότι είναι μόνο λόγια, είναι ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος επιβολής τιμω­ριών. Συνεχής αυστηρότητα δεν επιτρέπεται, διότι εκ φύσεως ο άνθρωπος χρειάζεται χαλαρότητα και άνεση· «Όταν μέντοι ίδης από του φόβου κερδάναντα, άνες· δει γαρ τινος φύσει τη ημετέρα και ανέσεως».

Ιδιαιτέρως επιμένει στο θέμα της φροντίδος για το τί πρέπει να ακούει και τί πρέπει να βλέπει το παιδί. Όσα δε εν προκειμένω λέ­γει ισχύουν απείρως περισσότερο για την αγωγή των σημερινών νέ­ων, διότι τα μέσα πληροφορήσεως και ενημερώσεως, βιβλία, ραδιό­φωνο, τηλεόραση πολιορκούν όντως την ακοή και την όραση των νέ­ων, που γίνονται πύλες για να εισέλθει στον εσωτερικό κόσμο των νέων, τελείως ανεξέλεγκτα, χαμηλής ποιότητος ή και επικίνδυνο ηθικώς υλικό.

Όπως τα φυτά, λέγει, έχουν ανάγκη από περισσότερη φροντί­δα, όταν είναι τρυφερά και απαλά, έτσι και τα παιδιά. Πρέπει να προσέχουμε τις συναναστροφές τους, για να ελέγχουμε τι λέγεται εκεί και τι μαθαίνει το παιδί. Δεν πρέπει να αφήσουμε στον οποιο­δήποτε να γίνει οικοδόμος του ψυχικού κόσμου του παιδιού μας. Ιστορίες φλύαρες και ανώφελες, όπως π.χ. «Ο τάδε αγάπησε την τάδε· το βασιλόπουλο και η βασιλοπούλα έκαναν αυτό και εκείνο». Υπάρχουν μέσα στην Αγία Γραφή ελκυστικές διηγήσεις, οι οποίες, αν προσφερθούν με το σωστό τρόπο, και το ενδιαφέρον του παιδιού κρατούν ζωηρό και την αρετή του διδάσκουν. Ο ίδιος ο Χρυσόστο­μος δίνει παραδείγματα σωστής προσφοράς αυτών των διηγήσεων.
Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση
Ενδιαφέροντα είναι και όσα λέγει για την σεξουαλική διαπαι­δαγώγηση των νέων, τα οποία βεβαίως βρίσκονται σε αντίθεση προς όσα η σημερινή ελευθεριάζουσα και αχαλίνωτη βιοθεωρία και παι­δαγωγική προβάλει. Η σαρκική επιθυμία από το δέκατο πέμπτο έτος της ηλικίας επιτίθεται με σφοδρότητα και η χαλιναγώγησή της είναι πολύ δύσκολη. Συνιστά να αποφεύγονται τα αισχρά θεάματα και ακούσματα, που διεγείρουν την επιθυμία. Ως αντιστάθμισμα για την απώλεια αυτής της ψυχαγωγίας συνιστά τη στροφή του ενδια­φέροντος των νέων προς άλλες κατευθύνσεις· σε εκδρομές, επισκέ­ψεις πόλεων και μουσείων, συναναστροφές με πνευματικούς και αγί­ους ανθρώπους.

Στην εποχή μας η κατάσταση σχετικά με το θέμα αυτό ευρίσκε­ται πλέον εκτός ελέγχου. Δεν αρκεί ο καταιγισμός των εντυπώσεων και των ερεθισμών που δέχονται τα παιδιά από την αναίσχυντη εμφά­νιση και την προκλητική γύμνια ανδρών και γυναικών, που τείνει να γίνει θεσμός, ως και από την πορνογραφική υστερία ιδιαίτερα των καναλιών της τηλεοράσεως, οι σοφοί παιδαγωγοί των καιρών μας, ουσιαστικά όμως καταστροφείς της νεολαίας, προγραμματίζουν την εισαγωγή στα σχολεία και τη διδασκαλία του μαθήματος της «σε­ξουαλικής διαπαιδαγώγησης». Η σοφή παιδαγωγική παράδοση των Πατέρων μας στο θέμα αυτό προσπαθεί να ελέγξει τους ερεθισμούς και τις εντυπώσεις, ώστε οι νέοι κατά το δυνατόν ήρεμοι και απερίσπαστοι να ασχοληθούν δημιουργικά με την παιδεία και την μάθη­ση αφ' ενός, και αφ' ετέρου να γευθούν τις χαρές αυτής της περιοχής μέσα στον ευλογημένο θεσμό του γάμου, ο οποίος έτσι και σε φυσικό επίπεδο παραμένει πηγή χαράς και ευφροσύνης. Οι σημερινοί απαίδευ­τοι παιδαγωγοί δεν αφήνουν ήσυχους τους νέους ούτε μέσα στο σχο­λείο, όπου θα έπρεπε να είχαν αποκλεισθή οι πειρασμοί και οι ερε­θισμοί, για να λειτουργεί η παιδεία ως ευγενική διέξοδος και κατάλλη­λος εργαστηριακός χώρος για τη σπουδή και τη μάθηση. Πόσοι από τους εκπαιδευτικούς είναι πρόσωπα ηθικά και πνευματικά καλλιεργη­μένα, ώστε να αναλάβουν με σοβαρότητα και ευθύνη το έργο αυτό; Και πόσοι από τους γονείς θα δέχονταν ευχαρίστως αυτή η κατ' εξο­χήν ιερή και προσωπική περιοχή των παιδιών τους να κακοποιηθεί και να διαστραφεί στα χείλη και στη διδασκαλία του οποιουδήποτε δασκάλου, ο οποίος μπορεί να κουβαλάει στο θέμα αυτό τις δικές του κακές εμπειρίες και γνώμες, ακόμη και διαστροφές; Και τί θα απομεί­νει να μάθουν και να γευθούν οι νέοι μέσα στο γάμο, όταν τα μα­θαίνουν και τα γεύονται έξω από αυτόν; Γι' αυτό ο γάμος και η οικο­γένεια έχουν χάσει στις ημέρες μας κάθε γοητεία και έλξη, αφού τελικώς αυτός ο ιερός και μοναδικός και προσωπικός δεσμός δύο ανθρώ­πων ετερόφυλων κατήντησε ένας από τους πολλούς δεσμούς που είχαν πριν απ' αυτόν άνδρας και γυναίκα, συγκριτικά μάλιστα σε χειρότε­ρη θέση, αφού συνδέεται με τα προβλήματα της αναγκαστικής συμβίω­σης και των ποικίλων δεσμεύσεων.

Δεν χρειάζεται διδασκαλία εις τα του γάμου. Είναι αυτάρκης διδάσκαλος η φύση. Ακριβώς όπως δεν χρειάζεται να μάθουμε πώς θα φάμε, και πώς θα πιούμε και πώς θα κοιμηθούμε. Όλα τα άλλα είναι εκ του πονηρού. Γενεές γενεών ανθρώπων έκαναν γάμους και οικογένειες, και μάλιστα ευτυχισμένες και σταθερές, χωρίς σεξουαλι­κή διαπαιδαγώγηση, η οποία αποτελεί μία ακόμη τορπίλη στα θε­μέλια της παιδείας και της οικογενείας. Τελικώς πιστεύει ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος ότι ο γάμος σε νεαρή ηλικία είναι από τα προσφορότερα μέσα όχι μόνον για την αντιμετώπιση του προβλή­ματος της σεξουαλικής επιθυμίας αλλά και για την ευτυχία μέσα στο γάμο.
Επίλογος
Η σταχυολόγηση των λίγων αυτών στοιχείων από την παιδα­γωγική πραγματεία του Χρυσοστόμου, η οποία περιέχει και άλλα εξ ίσου σπουδαία και ωφέλιμα, δείχνει την μεγάλη ευαισθησία του ιερού πατρός στα θέματα της αγωγής των νέων και τη βαθειά γνώ­ση αυτών των προβλημάτων. Η επίδραση του περιβάλλοντος, το έγκαιρο της αγωγής, ο τρόπος επιβολής της τιμωρίας, η επιλογή αυτών που βλέπει και ακούει ο νέος, η προσοχή στη σεξουαλική αγω­γή του, είναι θέματα που προβληματίζουν και τους σημερινούς γο­νείς και τους σημερινούς παιδαγωγούς. Οι συστάσεις του φωτισμέ­νου παιδαγωγού είναι χρήσιμες για όλους μας.

Δευτέρα

Φ Ι Λ Α Ρ Γ Υ Ρ Ι Α

ΠΟΡΦΥΡΙΑΣ ΜΟΝΑΧΗΣ
Θα σας διηγηθώ ένα περιστατικό για να δείτε τι κακό μπορεί να κάνει η προσκόλληση στο χρήμα. Αυτό συνέβη σε μια ξένη χώρα. Το γεγονός αυτό το έζησε και μου του διηγήθηκε στο ταξί μία κυρία.
Οδηγώντας σε μία μεγάλη λεωφόρο, μπροστά στα μάτια της έγινε ένα τροχαίο ατύχημα, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί σοβαρά ένας νέος. Με τη βοήθεια κάποιων ανθρώπων, έβαλαν στο αυτοκίνητο της κυρίας, που ήταν παρούσα στο συμβάν του ατυχήματος, το τραυματισμένο παλικάρι. Ο νέος ήτανε περίπου 20 ετών και η κυρία ανέλαβε να τον μεταφέρει στο εφημερεύον Νοσοκομείο.
Το παλικάρι αιμοραγούσε, η κυρία έφτασε στο νοσοκομείο, όσο πιο γρήγορα μπορούσε, οι τραυματιοφορείς της βάρδιας το πήραν μέσα. Μπήκε μαζί και η κυρία να μάθει ποιος είναι και να ειδοποιήσει τους συγγενείς του.
Οι γιατροί της βάρδιας διέγνωσαν πως έπρεπε να μπει επειγόντως στο χειρουργείο. Ειδοποίησαν τον χειρουργό. Ο χειρουργός όμως για να τον χειρουργήσει ήθελε 1.000 δολάρια. Το είπαν στην κυρία. Η κυρία τους είπε τι ακριβώς συνέβει και πως δεν γνωρίζει το παλικάρι. Εξήγησαν στο χειρουργό τι συνέβη...όμως εκείνος ανένδοτος, ήθελε τα χρήματα. Η κυρία βλέποντας το παλικάρι να αργοπεθαίνει από αιμοραγία, τους είπε:
"Ξεκινήστε να το σώσεται το παιδί και πάω να σας φέρω τα χρήματα"...
Η κυρία πράγματι έφερε τα χρήματα και τότε ήρθε ο γιατρός. Όμως...τί τραγική ειρωνεία;;; Τί οδυνηρό παιχνίδι του φύλαξε αυτή τη νύχτα, του χειρουργού, η Αγάπη του για το Χρήμα !!!
Με το που είδε το παλικάρι, έμεινε ακίνητος, κιτρίνισε, άσπρισε, πήρε το χρώμα του νεκρού...
Πέφτει πάνω στο παλικάρι ουρλάζοντας..."Παιδί μου!!!" Και το παιδί είπε τις τελευταίες του λέξεις: "Με σκότωσες πατέρα!" και...ξεψύχησε...
Η κυρία συγκλονισμένη από αυτο το συμβάν, πέταξε τα χρήματα στο πρόσωπο του πατέρα-φονιά λέγοντας του: "Πάρτα να κάνεις την κηδεία του παιδιού σου!" Σημειοτέον πως τον είχε έναν... ο γιατρός δεν είχε άλλο παιδί...
Αυτό κάνει το χρήμα και η φιλαργυρία...σκοτώνει ανθρώπους...σκοτώνει ψυχές...
Από το βιβλίο "Ταξιδεύοντας στα Τείχη της Πόλης" σελ. 151-152.

Πέμπτη

Προσκυνηματική Εκδρομή στους Αγίους Ραφαήλ, Νικόλαο & Ειρήνη στη Λέσβο

5 ΗΜΕΡΗ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΗ ΕΚΔΡΟΜΗ  ΣΤΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗ


Ο Ιερός Ναός Προφήτη Ηλία Μάνδρας οργανώνει 5ήμερη προσκυνηματική εκδρομή την Tετάρτη 22 Ιουνίου 2011 στην Ιερά Μονή Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου & Ειρήνης και σε άλλα, μεγάλα Προσκυνήματα της νήσου Λέσβου.

...Πληροφορίες - Δηλώσεις συμμετοχής:
Τηλ: 25410 51-449 πατήρ Νικόλαος
Κινητό: 6976 45 47 95 & 6981 406 586

Αναχώρηση: Λιμάνι Καβάλας & Λιμάνι Πειραιά

Τιμή Συμμετοχής: 150 Ευρώ

Από το Γραφείο του
Ιερού Ναού Προφήτη Ηλία
Μάνδρας-Ξάνθη




Ξεκινάμε από το Λιμάνι της Καβάλας για να φτάσουμε την άλλη μέρα το πρωί στο Λιμάνι της Μυτιλήνης, όπου μας "καλωσορίζει" στην είσοδο του λιμανιού ο μεγαλοπρεπής Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Θεράποντα !!
Καλώς Ορίσαμε στο νησί των τόσο πολλών Αγίων...στην όμορφη Λέσβο!!
Πρώτος προορισμός μας η Ιερά Μονή των Νεοφανών και θαυματουργών Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου & Ειρήνης, στη Θερμή της Λέσβου!!



    Μέσα σ' έναν χώρο κατάφυτο από ελιές, τον ευλογημένο αυτό καρπό, βρίσκεται η Ιερά Μονή των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, που την επισκεπτόνται μέσα στη διάρκεια του χρόνου χιλιάδες κόσμου, για να καταθέσουν, τον πόνο, τη στεναχώρια, τη δυσκολία τους, αλλά και τη χαρά  και την ευχαριστία τους, προς τους Αγίους της Θερμής με την τόση ζωντανή παρουσία τους μέσα στον πονεμενο κόσμο.
Το Καθολικό της Ιεράς Μονής των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου & Ειρήνης στη Θερμή της Λέσβου.


Η Τιμία και Πάνσεπτος Κάρα του Αγίου Ραφαήλ. Ευλαβικό προσκύνημα των απανταχού Χριστιανών, που με πίστη προσέρχονται στην Ιερά Μονή και επικαλούνται τη χάρη του Αγίου.


Δεύτερο Προσκήνυμα η Ιερά Μονή του Ταξιάρχη Μανταμάδου. Μέσα στην ομορφιά της φύσης και τη Χάρη του Θεού βρίσκεται το Μοναστήρι του Ταξιάρχη!


Στην είσοδο της Ιεράς Μονής ο Ταξιάρχης σεπτός και μεγαλόπρεπος, καλωσορίζει τους ευλαβείς προσκυνητές. Η Εικόνα αυτή είναι θαυματουργή. Ευλαβείς κάτοικοι του χωριού διηγούνται αμέτρητα θαύματα, όπως και την απουσία αυτής της Εικόνας του Ταξιάρχη σε δύσκολες  περιόδους της Ιστορίας του έθνους μας. Ο Ταξιάρχης τρέχει να συνδράμει και να προστατεύσει όσους με πίστη τον επικαλούνται και επανέρχεται στη θέση που τον βλέπουμε όταν τελειώσει η αποστολή του. Θα γίνει παράκληση, κατά την επίσκεψη μας στη σεπτή θαυματουργική εικόνα του.
Εισερχόμαστε στο εσωτερικό τησ Ιεράς Μονής του Ταξιάρχη Μανταμάδου.
Η Ανάγλυφη εικόνα του Ταξιάρχη, κατασκευασμένη από πηλό και αίμα των μοναχών της Μονής, που σφαγιάστηκαν. Θα ακούσουμε εκεί το Θαυμαστό Ιστορικό του Θαυματουργού Ταξιάρχη.
Η γραφική Αγιάσος με την όμορφη ιστορία της, είναι ο επόμενος προορισμός μας. Όμορφη, γραφική, παραδοσιακή, με τα καλντερίμια και τα στενάκια της μας εισαγάγει σε μια άλλη εποχή...


Ονομαστή είναι η Αγιάσος για τα κεραμικά της, όπως και για τους εξαιρετικούς τεχνίτες ξυλογλυπτικής, που διαθέτει. Δείγματα της όμορφης δουλειάς τους εκτείθενται στα γραφικά μαγαζάκια, που ο επισκέπτης διέρχεται ανηφορίζοντας προς την Παναγία της Αγιάσου.
Η Ιερά Μονή της Παναγίας της Αγιάσου, στο κέντρο του παραδοσιακού οικισμού.


Η Θαυματουργή Εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, Θασαύρισμα της Ιεράς Μονής από τον 6ο μ.Χ. αιώνα.


Μόλυβος...Ο Τουριστικός προορισμός του νησιού...Όμορφη πόλη, γραφική, με μια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, προσδίδει γοητεία, χρώμα και ευχαρίστηση στον επισκέπτη της.



Η Παναγία της Πέτρας. Εντυπωσιακό Μοναστήρι κτισμένο πάνω σε βράχο.
365 σκαλοπάτια πρέπει να ανεβεί κάποιος για να καταθέσει ευλαβικό προσκύνημα στην Υπεραγία Θεοτόκο της Πέτρας!!

Ιερά Μονή Λειμώνος. Παλαιό Μοναστήρι με τρανή ιστορία!!

Περιφερειακά της Ιεράς Μονής Λειμώνος κτίζονται Εκκλησάκια,
ευλαβική προσφορά στους Αγίους μας



Επόμενος Προορισμός μας η Ιερά Μονή της Παναγίας Μυρσινιώτισσας.



Η σεπτή Μονή της Παναγίας Μυρσινιώτισσας.



Θεόφιλος...ο Μεγάλος ζωγράφος της Λέσβου!!
Το Μουσείου του Θεόφιλου όπου φυλάσσονται έργα του. Η επίσκεψη στο μουσείο προσφέρει ένα απολαυστικό ταξίδι στο χώρο της Τέχνης...για τους φιλότεχνους...

Ένα από τα χαρακτηριστικά έργα του Μεγάλου Ζωγράφου της Μυτιλήνης.



6 χιλιόμετρα Νότια της Μυτιλήνης θα συναντήσουμε τον οικισμό Καγιάνι, γνωστό για το φυσικό κάλος του, αλλά και για τον Ταξιάρχη!!



 Η Ιερός Ναός του Ταξιάρχη στο Καγιάνι.



Πανοραμική Θέα του οικισμού Καγιάνι, όπου στο κέντρο του δεσπόζει ο Ταξιάρχης!!


Δόθηκε μία μικρή γεύση από το πρόγραμμα του προσκυνήματος μας...
ΚΑΛΟ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΤΑΞΙΔΙ !!